Histamin, vücut tarafından üretilebilen aynı zamanda besin yolu ile alınabilen bir azot bileşiğidir. Nörotransmitter özelliği ile beyin ile hücreler arasında sinir geçişi yaratır. Mide asidinin salgılanması ve sindirim sistemin aktifleşmesi için gerekli sinyalleri beyine iletir. Lokal bağışıklık yanıtı oluşturmak üzere de gerekli sinyallerin beyine iletilmesini sağlar. Temelinde yer alan neden hala bilinmemekte olup bazı durumlarda histamin vücutta birikebilir. Bu durum histaminin fazla salgılanması veya histamin içeren besinlerin fazla oranda tüketilmesinden kaynaklı olabilir. Histamin parçalanmasında görev olan diamin oksidaz (DAO) enziminin yeteri kadar üretilememesi halinde histamin seviyelerinde artış oluşur. Artan seviyeler çeşitli semptomlar açığa çıkmasına neden olabilir. Ciltte kızarıklılık, egzema,mide bulantısı, ishal, şişkinlik, kalp hızında artış gibi çeşitli semptomlar gözlemlenebilir. Histamin birikmesi veya parçalanamaması haline histamin intoleransı denilir. Diğer intoleransların aksine histamin intoleransı, histamini sindirmeye karşı gösterilen bir intolerans değildir. Özellikle, alerjik bünyelerde sıklıkla karşılaşılan histamin intoleransı, günlük hayatı olumsuz yönde etkileyebilen bir durumdur. En etkili tedavi yöntemi “histamin diyeti” uygulamasıdır. Bazı durumlarda çeşitli ilaç tedavileri ile tedavi sürecinin desteklenmesi gerekebilir.
Histamin Diyeti Nedir?
Histamin diyeti, histamin intoleransı gösteren kişilerin semptomlarını hafifletmek üzere uygulanan bir diyet yöntemidir. Histamin intoleransı diyeti, histamin alerjisi diyeti veya histamin eliminasyon diyeti olacak şekilde çeşitli isimlendirmelere sahiptir. Belirli besin gruplarının tüketilmemesi üzerine dayanan bir diyet sistemidir. Çeşitli nedenlere bağlı azalan DAO enzimi bazı durumlarda tüketilen yiyecekler tarafından engellenebilir. Bu durum intoleransın daha da artması ile sonuçlanır. Diyet ile DAO enziminin aktive edilmesi, vücuda daha fazla histamin alınmaması veya vücut tarafından daha fazla histamin üretilmemesi hedeflenir.
Histamin diyeti öncesinde yapılması gerekenler bulunur. Öncelikle, kan tahlilleri ile kişilerin DAO miktarı incelenir. Ardından, histamin diyeti öncesinde eliminasyon diyeti yapılarak kişinin hangi besinlere karşı hassas olduğunun tespit edilmesi önerilir. Bu sayede mevcuttaki semptomlarda daha hızlı bir iyileşme sağlanabilir. Eliminasyon diyeti ardından ise histamin diyeti uygulanarak kişilerin histamin seviyeleri sağlıklı değerlere çekilir. Histamin diyetinin belirli bir süresi yoktur ancak minimum 4 hafta olacak şekilde uygulanması önerilir. 6.haftanın sonunda kişinin semptomlarında beklenilen oranda azalma görülmesi halinde histamin değeri yüksek olan gıdalar yeniden beslenmeye eklenir. Ancak bu noktada dikkatli olunması ve küçük porsiyonlar halinde ekleme yapılması gerekir. Bu sayede kişiler histamine karşı yeniden duyarlı hale gelebilir.
Histamin intoleransı bazen kullanılan ilaçlar veya geçirgen bağırsak sendromuna bağlı gelişebilir. Bu gibi durumlarda diyet tedavisine ek olarak da tedaviler planlanmalıdır.
Histamin Diyetinde Yasak Olan Besin Grupları Nelerdir?
Her besin içerisinde farklı oranlarda olacak şekilde histamin bulunur. Ancak bazı besinlerin histamin içeriği yüksektir. Bazı besinler ise DAO sentezini baskılayarak vücudun yeteri kadar DAO üretememesine neden olabilir. Bir diğer besin grubu ise vücudun histamin üretimini arttırabilir. Histamin diyetinde bu besinlerin tüketiminden kaçınılır.
Histamin içeriği yüksek olan ve diyet sürecinde tüketiminden kaçınılması gereken besinler;
- Alkol
- Fermente içecekler
- Lahana turşusu gibi fermente gıdalar
- Süt ürünleri
- Kurutulmuş meyveler
- Avokado
- Patlıcan
- Ispanak
- İşlenmiş veya füme etler
- Kabuklu deniz ürünleri
- Eski kaşar, rokfor peyniri gibi bekletilmiş peynirler
DAO sentezini baskılamaları nedeniyle tüketiminden kaçınılması gereken besinler;
- Alkol
- Siyah çay
- Mate çayı
- Yeşil çay
- Enerji içecekleri
Histamin salınımı arttırmaları nedeniyle tüketiminden kaçınılması gereken besinler;
- Alkol
- Muz
- Domates
- Buğday tohumu
- Kurubaklagiller
- Papaya
- Çikolata
- Turunçgiller
- Fındık, ceviz, kaju fıstığı ve yer fıstığı
- Gıda boyaları ve diğer katkı maddeleri içeren işlenmiş gıdalar
Histamin Diyetinde Serbest Olan Besin Grupları Nelerdir?
Histamin içeriği risk teşkil etmeyen besinler de bulunur. Bu besinler histamin diyeti içerisinde rahat bir şekilde tüketilebilirler.
- Taze et ve balık
- Narenciye olmayan meyveler
- Yumurta
- Glutensiz tahıllar
- Hindistan cevizi veya badem sütü gibi bitkisel sütler
- Domates, avokado, ıspanak ve patlıcan hariç taze sebzeler
- Zeytinyağı
