Gut hastalığı halk arasında zengin hastalığı olarak adlandırılan fazla protein tüketimine bağlı gelişen bir hastalıktır. Genellikle protein kaynaklarında bulunan pürin tüketiminin fazla olmasından kaynaklı gelişir. Pürinler vücutta metabolize edilerek ürik aside dönüşür. Kanda artan ürik asit miktarı ile birlikte ürik asitler, ürik asit kristallerine dönüşür. Özellikle, eklem bölgelerinde oluşan birikmeler burada iltihaplanma oluşmasına neden olarak dokunun zarar görmesine, ağrı, kızarıklık veya hassasiyet gibi semptomların gelişmesine neden olur. İlaç tedavisi ile Gut tedavisi sağlanabilirken beslenme alanında da mutlaka değişiklikler yapılması gerekir. Gut hastalığında beslenme ile semptomların iyileşmesi veya tekrarlamaması sağlanabilir. Gut tekrarlayan bir hastalık olduğundan kişiler hayat boyu beslenmesinde özenli davranmalıdır. Aksi takdirde ilerleyen gut vakaları hareket kısıtlanmalarına neden olabilir veya doku kayıpları ile sonuçlanabilir.
Gut hastalığında beslenme sınırlandırılması gereken besin gruplarına odaklanır. Bu beslenme şekli Gut Diyeti olarak adlandırılır. Genel olarak sağlıklı bir beslenme planı çizilirken bahsi geçen besinlerin tüketim miktarına dikkat edilmesi gerekir.
Gut Diyeti Nedir?
Gut diyeti, gut hastalığında beslenme üzerine tasarlanmış bir beslenme şeklidir. Pürin tüketimini sınırlandıran bir diyet yapısıdır. Kırmızı et, sakatat, deniz ürünleri başta olmak üzere çeşitli pürin değeri yüksek besinlere odaklanır. Taze sebze ve meyve tüketimini ön plana çıkaran bir diyettir. Karbonhidrat kaynağı olarak tahıllar ve pirinci önerir. Sağlıklı yağ kaynaklarının önemini vurgulayarak günlük beslenmede zeytinyağı, fındık yağı gibi yağlara yer verilmesini destekler. Su içeriği yüksek olan; kiraz, çilek, yaban mersini, kabak, salatalık gibi sebze ve meyvelerin günlük beslenmeye eklenmesini önerir.
Gut Diyeti Nasıl Yapılır?
Gut hastalığında kişilerin sağlıklı kilo değerleri içerisinde olması önerilir. Ancak gut diyetinin temel amacı zayıflama yaratmak değildir. Kişinin ihtiyaç duyduğu kadar beslenmeyi vurgulayan bir diyet şekli olup kişinin günlük alması gereken kalori miktarına göre şekillendirilir. Besin çeşitliliğine yer verilmesini ön plana çıkaran gut diyeti, yasaklı veya sınırlandırılması gereken yiyecekler içerir. Bu yiyecekler arasında; salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş etler, kırmızı et, yumurta, kabuklu deniz ürünleri, kaz ve ördek gibi hayvan etleri yer alır.
Et tüketimi günde 2 avuç olacak şekilde sınırlandırılmalıdır. Et tüketilmesi halinde bahsedilecek olan diğer pürin içeriği yüksek yiyeceklerin beslenmeden çıkarılması gerekir. Et tüketilirken yanında süt ürünleri tüketimi de ön plana çıkar. Süt ürünleri ürik asidin dengelenmesini destekler. Az yağlı yoğurt veya ayran etin yanında tüketilebilir.
Kuru baklagillerde de yüksek miktar pürin içeren besinlerdir. Kuru fasulye, mercimek ve nohut gibi yiyecekler günde 6 veya 7 yemek kaşığından daha fazla tüketilmemelidir.
Ispanak, karnabahar, bezelye, mantar ve kuşkonmaz gibi sebzeler de pürin kaynağıdır. Bir gün içerisinde 8 yemek kaşığı kadar ıspanak ve karnabahar tüketilebilir. Diğer sayılan besinler ise günlük porsiyon olarak 2 yemek kaşığı ile sınırlandırılır.
Gut hastalığı olan kişilerin tam buğday, çavdar ekmeği gibi esmer gıdalardan uzak durması önerilir.
Gut hastalığında su tüketimine de özen göstermelidir. Yemekler ardından su içilmesi önerilir. Tam yağlı ve karbonhidratlı yiyecekler belirli porsiyonlarda tüketilmelidir. Tam yağlı süt ürünleri ve karbonatlı yiyecek tüketiminden kaçınılmalıdır.
Gut Diyeti Kimler İçin Uygundur?
Gut diyeti, gut hastalığına sahip veya pürinden kısıtlı beslenmesi gereken kişiler için uygun olan bir diyettir. Protein kaynaklarını sınırlayan bir diyet olduğundan ergenlik veya hamilelik döneminde önerilmeyen bir diyet şeklidir. Doktor veya diyetisyen kontrolünde uygulanması önerilmektedir. Diyet kavramı ile sunulmasına bağlı olarak bir zayıflama diyeti olarak düşünülmemelidir. İhtiyacı olmayan kişiler için sürdürülebilir bir diyet şekli değildir.
Gut Diyeti Ne Zaman Yapılır?
Kanda ürik asit birikmesi olması halinde dengenin sağlanması için gut diyetine başvurulur. Gut hastalarına önerilen bu diyet aynı zamanda gut hastalığı oluşum riski taşıyan kişiler için de önerilir. Önlem amaçlı gut diyeti uygulanması halinde diyet süresi doktor veya diyetisyen tarafından belirlenmelidir. Aksi takdirde protein yetersizliklerine sebep olabilen bir diyet şekli olabilir.
